Wensen op het gebied van dyslexiebeleid vo van ouders en leerlingen

Vraag gesteld op de Facebookpagina van de Dyslexie-Express 07-07-'20:

“Stel er start komend schooljaar een kind van jou in mavo 1, havo 1 of vwo 1 op deze school, hoe zou volgens jou en je kind de dyslexiebegeleiding er dan in zijn allerbeste vorm uitzien?”

Hieronder een compilatie van alle tips en opmerkingen:

Met betrekking tot het dyslexiebeleid van de school:

• Het zou fijn zijn dat de school faciliteiten aanbiedt in plaats van vragen bij de leerling te leggen.
• Toetsen per definitie gesproken geven.  
• Belangrijk is het om te kijken naar de behoefte van een leerling. Elke leerling met dyslexie is anders dus niet standaard leerlingen met hulpmiddelen laten werken.
• Verantwoordelijkheid voor het regelen van aanpassingen niet helemaal bij de leerling leggen, leerling mag hulp verwachten bij zoeken naar de benodigde aanpassingen.
• Het herhaaldelijk aanvragen van hulp voorkomen.
• Faciliteiten zwart op wit vastleggen.
• Typecursus aanbieden.
• Mogelijkheid tot maken van minder huiswerk (mijn dochter overziet vaak de hoeveelheid niet, raakt dan in de stress wat resulteert in helemaal geen huiswerk meer kunnen maken).
• Opsporen van sociaal-emotionele schade en kijken wat hiervoor nodig is (kind dat lekker in zijn vel zit leert beter).
• Van begin af aan intensieve samenwerking met ouders (zij weten vaak wat hun kind nodig heeft).
• Alle brugklassers screenen om de leerlingen met dyslexie op te sporen die er op de basisschool tussendoor geglipt zijn. 
• De mogelijkheid om die vakken waar ze zo goed in zijn op een hoger niveau te doen.
• Als ouder en kind direct voorlichting krijgen over de mogelijkheden bij toetsen en leerboeken (toets op de computer, voorgelezen lesboeken).
• Eens in de zoveel tijd een dyslexievergadering met alle leerlingen met dyslexie organiseren: Lukt alles, houden docenten zich aan de regels enz..
• Zeker bij taalvakken mogelijkheden bieden voor vervangende opdrachten of vrijstellingen.

Met betrekking tot docenten:

• Lezen leuk gaan vinden op nummer 1. Als leerlingen op het vo niet met plezier gaan lezen, dan komt dat waarschijnlijk nooit meer.
• Zorg dat leraren (vooral degene die talen geven) begrijpen wat dyslexie is, daar schort het nogal aan.
• Docenten leren hun eigen uitgesproken mening over dyslexie voor zich te houden.
• Sommige docenten denken helaas nog steeds dat het "alleen maar een lees- of spellingprobleem" is.
• Zorgen dat alle andere leraren op de hoogte zijn van hun leerlingen met dyslexie en daar niet pas achter komen, als er een toets moet worden gedaan en men vervolgens dus geen toets heeft klaargemaakt op laptop. Met als gevolg, dat de leerling dus de toets 2x moet doen.
• Toetsen voorbereiden en achteraf bespreken.
• Een studiedag dyslexie waarbij ook de emotionele kant aan het licht komt. Liefst met wat oefeningen voor het zelf ervaren wat dyslexie inhoudt. Daarbij ook belichten dat er ook kinderen zijn bij wie het allemaal net anders werkt.
• Zorg dat de leraren weten hoe ze de leerlingen kunnen helpen.
• Elk kind heeft zijn haar eigen moeilijkheden daar naar luisteren en die aanpakken.
• Laat ze bloeien, steeds weer kijken naar wat er goed gaat, wat hun talenten zijn.
• aandacht hebben voor de kwaliteit/kracht van de leerling (vaker creatief, meer fantasie)
• Blijven zoeken naar wat leerlingen zelfstandig kunnen of hoe ze dingen kunnen compenseren als voorbereiding op het vervolg onderwijs.
• Leerlingen laten wennen aan planning/agenda.
• Geen beperking opleggen bij het lezen van een boek. (Mijn dochter mocht bijv geen luisterboek terwijl ze er als een berg tegen op zag om te lezen, we zijn eigenwijs geweest en hebben het toch gedaan, wel in combinatie met het leesboek).
• Leertoetsen opdelen. Bijvoorbeeld 3x 1 blz woordjes leren ipv 1x3blz..

Extra dyslexiebegeleiding:

• Één aanspreekpunt voor ouders en leerlingen voor vragen over dyslexie
• Één goed aanspreekpunt voor docenten met vragen over een leerling lijkt mij handig.
• Een soort extra mentoruur gericht op dyslexie: hoe ga ik op het vo om met dyslexie?
• Mentoruur liefst op het moment dat de rest van de klas ook op school iets doet, een huiswerkuur oid.
• Nauw contact met de ouders en het kind langzaam steeds meer loslaten. Geef het vertrouwen maar er wel zijn op de achtergrond (monitoren).
• Welke hulpmiddelen zijn er? Hoe zet je die in?
• Hoe lees ik de lappen tekst? Hoe maak ik ze overzichtelijk? Hoe leer ik de teksten voor een toets?
• Kind laten uitproberen welke manier van toetsen bij welk vak voor haar het beste werkt.
• Een cursus plannen en uitvoeren? Leren leren.
• Leerlingen met dyslexie laten weten hoe hun informatieverwerking gaat, dus dat ze meer beelddenkers/associatieve denkers zijn. En hoe ze die manier van denken kunnen inzetten voor school.
• Uitleg aan het kind waar de beperking ligt.
• Aandacht voor stress/faalangst en hoe het lichaam daarop reageert, dus dat het niet aan jou als persoon ligt. Dat is vaak een goede uitleg voor uitstelgedrag of prestatiedrang. 
• Bied modules waarbij ze tijdens elke module in schooljaar 1 leren werken met een andere soort hulpmiddel.
• Leren werken met gesproken boeken.
• Een stukje “coping” mag niet ontbreken: Hoe kom je voor jezelf op, hoe vraag je hulp? Hoe ga je om met stress voor een toets?
• Aandacht voor werken in groepjes, dit kan heel confronterend zijn omdat klasgenoten dan goed zien waar de dyslectische leerlingen zich voor schamen.

Hartelijk dank aan alle ouders/dyslexiebegeleiders die bereid waren om tips en ideeën met mij te delen. Deze compilatie is een mooie verzameling voor iedereen die heeft te maken met leerlingen met dyslexie in de brugklas of hoger.

Terry van de Beek

Taal en dyslexiespecialist